Etymologiadata:imsm:tee-tä-
Ulkoasu
*tee-tä-
Vastineet:
- Suomi: tietää
- Karjala: tieteä
- Vepsä: teta
- Vatja: täätää
- Pohjoisviro: teadma
- Eteläviro: ti̬i̬dmä
- Liivi: tieudõ
mksm. *tee-tä- (P.K.)
SSA:n sana-artikkeli
tietää (Agr; yl.) ’wissen’, tietenkin, tietysti, johd. tietäjä, tieto, tiedoton, tiede (Kilpinen 1842), tieteellinen (Kilpinen 1845), tiedustella, tiedote, tiedottaa
~ ink tītǟ ’tietää; ennustaa; osata’, tītäjä ’tietäjä’, tēto ’tieto’, tēüssellä ’tiedustella’ | ka tieteä ’tietää, osata; arvata, huomata; tuntea; merkitä’, tietäjä, tieto, tiijustoa ’tiedustella’ | ly t́iettä ’tietää’, t́iedäi ’tietäjä, noita’, t́iedo ’tieto’, t́iedustada ’tiedustella’ | ve t́eta ’tietää; osata’, t́edai ’tietäjä; noita’, t́edustada ’tiedustaa’ | va tǟtǟ ’tietää’, tǟtäjä ’tietäjä, velho’, tǟto ’tieto’ | vi teada ’tietää’, teatada ’ilmoittaa, tiedottaa’, teadus ’tiede’, teadlane ’tiedemies’ | li tīedə ’tietää’, tīedaji ’tietäjä’, tīeut ’ilmoitus, uutinen’ (ims > lp diettet ’tietää’, N dietto (R In Ko T) ’tieto’).
~ ink tītǟ ’tietää; ennustaa; osata’, tītäjä ’tietäjä’, tēto ’tieto’, tēüssellä ’tiedustella’ | ka tieteä ’tietää, osata; arvata, huomata; tuntea; merkitä’, tietäjä, tieto, tiijustoa ’tiedustella’ | ly t́iettä ’tietää’, t́iedäi ’tietäjä, noita’, t́iedo ’tieto’, t́iedustada ’tiedustella’ | ve t́eta ’tietää; osata’, t́edai ’tietäjä; noita’, t́edustada ’tiedustaa’ | va tǟtǟ ’tietää’, tǟtäjä ’tietäjä, velho’, tǟto ’tieto’ | vi teada ’tietää’, teatada ’ilmoittaa, tiedottaa’, teadus ’tiede’, teadlane ’tiedemies’ | li tīedə ’tietää’, tīedaji ’tietäjä’, tīeut ’ilmoitus, uutinen’ (ims > lp diettet ’tietää’, N dietto (R In Ko T) ’tieto’).
Ilm. johd:ia sanasta tie (ks. tätä), jolloin verbin alkumerk. olisi ollut ’opastaa tielle, löytää tie’.
Lähdekirjallisuus:
- Lindahl & Öhrling 1780 LL 462 (sm ~ lp tetet)
- Ganander 1787 NFL 3 146 (sm ~ vi)
- Sjögren 1832 GS 1 566–67 (+ ka tiiän, va teän)
- Castrén 1844 EGS 161 (+ lp diedam)
- Castrén Suomi 1844 31 (+ lpR In)
- Ahlqvist 1859 Anteckn 107 (+ ve)
- Budenz 1867 NyK 6 417–18 (+ li)
- Setälä 1896 NyK 26 407 (lp ehkä < sm)
- Ahlman 1919–21 AASF B 11:6 8 (tietää ehkä ← tie)
- SKES 1975 1285–86 (+ ly)
- Hofstra 1985 OsFiGerm 207 (voisi olla lainaa samasta germ juuresta *ste- kuin sietää)
- Häkkinen 1987 ES 321–23
- UEW 1988 802 (← tie)
Etymologiadata:imsm:tee-tä-/th